تخته سه لایی طرح دار
هنر طرح روی چوب یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین هنرهای دستی در بسیاری از فرهنگها است که با ترکیب مهارتهای ظریف و خلاقیت به هنرمندان این امکان را میدهد که با استفاده از ابزارهای خاص، طرح های مختلفی را بر روی سطح چوب خلق کنند. این طرح ها میتوانند از نقشهای هندسی ساده تا تصاویر چاپی متغیر باشند و علاوه بر زیبایی ظاهری معنای خاصی را نیز منتقل کنند. هنر طرح روی چوب طی سالهای اخیر برای اشیاء مختلفی چون مبلمان، ظروف تزئینی، دربها و پنجره ها کاربرد داشته است و به دلیل استفاده از مواد طبیعی و طراحیهای خاص همواره محبوب بوده است.
شاید بتوان یکی از پر استفاده ترین متریال های چوبی این حوزه در سال های اخیر را تخته سه لایی دانست که بهدلیل ویژگی های خاص خود مانند سطح صاف، استحکام بالا، انعطافپذیری در برش و دسترسی آسان به یکی از پرکاربردترین مواد اولیه برای کارهای هنری چوبی تبدیل شده است. این متریال از لایههای نازک چوب که به صورت متقاطع به هم چسبیدهاند تشکیل میشود و همین ساختار باعث افزایش دوام و کاهش احتمال تغییر شکل آن در طول زمان میشود. لذا در این مقاله از پلای مارکت قصد داریم به بررسی انواع مختلف طرح های تخته سه لایی و روش اجرای آن ها بپردازیم.
ویدئو نحوه اجرای طرح روی تخته سه لایه
فرقی نمی کند که قصد رنگ آمیزی تخته سه لایی چوبی را دارید و یا اینکه از ایجاد طرح های حکاکی بر روی آن لذت می برید. در هر صورت اجرای طراحی روی تخته سه لایه می تواند موجب خلق یک اثر هنری زیبا و ماندگار گردد. ویدئو زیر می تواند نمونه جذابی برای اجرای پروسه ساخت تخته سه لا طرح دار باشد.
در ادامه تلاش نمودیم با ذکر چند نمونه از زیباترین و محبوب ترین طرح های تخته سه لایی، به انتخاب آسان روش مناسب طراحی این نوع فرآورده کاربردی چوبی کمک کنیم.
ابزار مناسب برای کار با چوب سه لایه
به دلیل ظرافت چوب های سه لایه، اجرای نقاشی یا ساخت کاردستی با چوب سه لایه همواره نیازمند استفاده از ابزارهای خاصی است که در ادامه به سه مورد از مهم ترین آن ها اشاره نموده ایم.
اره مویی
اره مویی در واقع یکی از مهم ترین ابزارهای مورد استفاده برای کاردستی با تخته سه لا و اره مویی یا بطور کلی ساخت کاردستی با سه لایی است که می تواند انواع الگوهای ساده و پیچیده را شامل تندترین زوایا یا منحنی ترین خطوط را با ظرافت هر چه تمام برش دهد.اره مویی قادر است به راحتی در حجم چوب سه لایه حرکت نموده و بطور کلی تمام مسیر ساخت کاردستی با چوب تخته سه لایه را هموار و آسان سازد.
شابلون
از آنجایی که ساخت کاردستی با تخته سه لا نیازمند اجرای طرح های بسیار ظریف و با جزئیات فراوان است، استفاده از شابلون می تواند جهت رسیدن به برش های تمیز بسیار مفید واقع شود. شابلون در واقع یک طرح مقدماتی است که بر روی سطوح نازکی چون کاغذ یا پارچه قرار گرفته و مسیر رسیده به نقشه های دقیق و ظریف هنگام کار با چوب را بسیار آسان می سازد.
سنباده نرم و زبر
هنگام ساخت کاردستی با چوب تخته سه لایه، ظریف و صیقلی بودن کلیه سطوح و لبه ها یکی از الزامات اساسی کار به حساب می آید. چرا که پس از برش تخته، لبه های کار تیز شده و شکل نامناسبی پیدا می کنند. در همین راستا نیز استفاده از یک سنباده نرم یا زبر بسته به سطح مد نظر می تواند الگوی تمیزتر و البته هنرمندانه تری برای کار شما ایجاد نماید.
انواع طرح برای تخته سه لا
تخته سه لا یکی از مواد پرکاربرد در صنایع چوبی است که به دلیل ساختار مقاوم و سطح صاف برای طراحی های مختلف از جمله طرح های هندسی، نقوش طبیعی و هنرهای انتزاعی مناسب است. اجرای طرح روی این نوع چوب پلای وود نه تنها به زیبایی چوب می افزاید، بلکه آن را به یک قطعه هنری منحصر به فرد تبدیل میکند. لذا در ادامه به بررسی انواع طرح روی تخته سه لا پرداخته ایم:
1. حکاکی و کندهکاری (Engraving & Carving)
یکی از روش های جذاب برای طراحی روی تخته سه لا، استفاده از تکنیک های حکاکی و کنده کاری است. این روش اجرای طرح تخته سه لایی با استفاده از ابزارهای دستی یا برش لیزری انجام میشود و امکان ایجاد طرحهای دقیق و هنری را فراهم میکند.
ابزارهای مورد نیاز:
دستی: چاقوی کندهکاری، اسکنههای مختلف و ابزارهای حکاکی چوب.
ماشینی: دستگاه برش لیزری یا CNC.
انواع طرحها:
طرح های هندسی: این طرحها شامل الگوهای مکرر مانند شش ضلعی ها، مربع ها یا طرح های پیچیده تر است. با استفاده از برش لیزری میتوان این طرحها را با دقت بالا روی تخته سه لا اجرا کرد.
طرحهای طبیعی: طراحی برگها، گلها یا منظره های ساده یکی از بهترین روش های طراحی روی تخته سه لایه است که میتواند به تخته جلوهای زیبا ببخشد. این طرحها اغلب در تابلوهای تزئینی یا دیوارکوبها استفاده میشوند.
کالیگرافی: خطاطی های زیبای سنتی یا مدرن به ویژه اشعار فارسی یا نقل قول های الهام بخش از پرطرفدارترین گزینه ها برای حکاکی و طراحی روی تخته سه لایه هستند.
نکات:
در برش لیزری استفاده از تنظیمات مناسب برای جلوگیری از سوختگی لبهها ضروری است.
برای جلوگیری از ترک یا شکستگی در هنگام کندهکاری دستی، تخته سه لا را روی سطح محکم ثابت کنید.
2. نقاشی و رنگآمیزی (Painting & Staining)
رنگ آمیزی یکی از ساده ترین و در عین حال زیباترین روش های ایجاد طرح روی تخته سه لا است که با استفاده از تکنیک های مختلف نقاشی صورت می گیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و فراگیری نحوه دقیق اجرای این تکنیک توصیه می کنیم از مقاله جذاب و خواندنی “آموزش رنگ آمیزی تخته سه لا” دیدن فرمایید.
ابزارهای مورد نیاز:
قلممو، غلطک یا اسپری رنگ.
رنگ های آکریلیک، روغنی یا استین چوب.
انواع طرحها:
مینیمال: استفاده از خطوط ساده یا رنگهای یکنواخت برای خلق آثار مدرن و شیک.
واقع گرایانه: شامل نقاشی مناظر طبیعی، پرتره یا تصاویر حیوانات بر روی تخته سه لا است که نیازمند مهارت بالا در نقاشی است.
انتزاعی: بهکارگیری ترکیب رنگها، خطوط آزاد و الگو های تصادفی برای خلق طرح تخته سه لایی.
نکات:
پیش از رنگ آمیزی، سطح تخته را با سنباده نرم صیقل دهید تا رنگ به خوبی جذب شود.
از لایههای نازک رنگ استفاده کنید و اجازه دهید هر لایه خشک شود تا سطحی صاف و یکدست ایجاد شود.
3. برش و سوراخ کاری (Cutting & Perforation)
این روش، امکان ایجاد طرحهای جذاب و کاربردی مانند پنجره های مشبک یا نقش برجسته را فراهم میکند. به این صورت که برش های دقیق و تکرار شونده جلوهای سه بعدی و خاص به تخته سه لا میبخشند. علاقمندان این حوزه می توانند با مشاهده مقاله “کاربرد تخته سه لا برای معرق” از اطلاعات بیشتری در این زمینه بهره مند گردند.
ابزارهای مورد نیاز:
دستگاه برش لیزری.
ارههای دستی یا برقی (مانند اره مویی یا عمودبر).
انواع طرحها:
مشبک: طراحی گلها، اشکال هندسی یا خطوط منحنی برای ساخت درب یا پنجرههای دکوراتیو.
نقشبرجسته: جدا کردن بخشهایی از طرح و ایجاد عمق در نقوش.
نکات:
برای جلوگیری از شکستن تخته های نازک از تیغه های مناسب استفاده کنید.
پیش از شروع برش، طرح مورد نظر را با مداد روی تخته رسم کنید.
4. چاپ مستقیم (Direct Printing)
چاپ تصاویر و طرح های دیجیتال، یکی دیگر از طرح های تخته سه لایی است که گزینه ای ایده آل برای ایجاد آثار گرافیکی دقیق است. این روش ایجاد طرح برای تخته سه لا به ویژه برای پروژه های تبلیغاتی یا هنری مناسب می باشد.
ابزارهای مورد نیاز:
چاپگر UV.
روش های دستی مانند چاپ سیلک.
انواع طرحها:
تصاویر دیجیتال: چاپ عکسها، لوگوها یا طرحهای گرافیکی با کیفیت بالا.
نقشهها: مانند نقشه شهرها یا طرحهای تاریخی.
الگوهای مدرن: خطوط تمیز و طراحیهای مینیمال.
نکات:
تخته سه لا باید کاملاً خشک و صاف باشد تا چاپ بدون نقص انجام شود.
از جوهر های مقاوم به نور و رطوبت استفاده کنید.
5. سوخت نگاری (Pyrography)
سوخت نگاری یا هنر طراحی با آتش، یک روش کلاسیک و زیبا برای طراحی روی تخته سه لایی است که با استفاده از قلم داغ، طرح دلخواه را روی تخته ایجاد می نماید.
ابزارهای مورد نیاز:
قلم سوخت نگاری با نوکهای متنوع.
انواع طرحها:
موتیفهای سنتی: طرحهای اسلیمی یا بومی.
حروف و نوشته: جملات الهامبخش یا اشعار.
طرحهای فانتزی: تصاویر حیوانات، گلها یا شخصیتهای کارتونی.
نکات:
از تهویه مناسب هنگام کار اطمینان حاصل کنید.
برای ایجاد خطوط تیره تر، فشار بیشتری وارد کنید یا زمان بیشتری قلم را روی سطح نگه دارید.
6. ترکیب مواد (Mixed Media)
در این روش می توان تخته سه لا طرح دار را با بکارگیری تکنیک ترکیب نمودن مترال های مختلف به یک اثر هنری و دکوراتیو تبدیل نمود.
مواد ترکیبی:
فلز: افزودن قطعات فلزی برای کنتراست.
رزین: پر کردن شیارها یا سوراخ های طرح با رزین رنگی برای جلوه ای براق.
پارچه و نخ: ترکیب نخ یا پارچه برای ایجاد جلوه های سه بعدی.
نکات:
از چسب مناسب برای اتصال مواد مختلف استفاده کنید.
مواد اضافه باید سبک باشند تا تخته دچار خمیدگی نشود.
متریال مناسب طرح روی چوب سه لایه
انتخاب چوب مناسب برای اجرای کاردستی با تخته سه لایه در واقع بدیهی ترین و ابتدایی ترین مرحله اجرای چنین پروژه ای است که به نوعی مهم ترین قدم نیز به حساب می آید. چرا که چوب مناسب اجرای طرح یا کاردستی با چوب تخته سه لایه می بایست در عین وزن سبک، از شکل پذیری خوبی برخوردار بوده و در عین حال از ظاهری زیبا نیز برخوردار باشد. از همین رو نیز تخته های سه لایه با داشتن مزایایی چون وزن سبک و ضخامت کم، به یکی از بهترین گزینه های اجرای طرح با چوب سه لایه تبدیل شده اند.
طرح های ساده کار با چوب تخته سه لایه
در ادامه شما را با چند نمونه از طرح های کار با چوب تخته سه لایه آسان و عملی توسط افراد مبتدی و متریال مورد نیاز برای ساخت آن ها آشنا می نماییم.
طرح کاردستی: خانه پرنده چوبی
ابزار مورد نیاز:
- تخته سه لایه چوبی (ضخامت: 6 تا 10 میلیمتر)
- اره مویی یا اره برقی کوچک
- چسب چوب یا میخ کوب
- دریل (برای سوراخ ورودی پرنده)
- کاغذ سنباده نرم
- رنگ یا روغن جلا (اختیاری)
- طناب یا سیم برای آویزان کردن
ابعاد پیشنهادی قطعات:
قطعه | تعداد | ابعاد (سانتی متر) |
---|---|---|
کف خانه | 1 | 15 × 15 |
دیوارههای جانبی | 2 | 15 × 20 |
دیواره جلو و عقب | 2 | 15 × 25 (با نوک مثلثی سقف) |
سقف | 2 | 17 × 17 |
میله نشیمن پرنده | 1 | به قطر 1 و طول 6 سانتیمتر |
برای اجرای این طرح برای تخته سه لایه کافیست ابتدا طرح قطعات را با مداد روی تخته بکشید و با اره ببرید و سنباده بزنید. سپس روی دیواره جلویی، با دریل یک سوراخ گرد به قطر 3 تا 4 سانتیمتر بزنید (در ارتفاع 10 سانتیمتری از کف) و دیواره ها را به کف بچسبانید و بعد از خشک شدن کامل، سقف را در زاویه مناسب نصب کنید. سپس در زیر سوراخ ورودی، یک سوراخ کوچک ایجاد کرده و میله نشیمن را بچسبانید.
طرح کاردستی: جاکلیدی دیواری چوبی
ابزار مورد نیاز:
- تخته سهلایه (ضخامت: 6 تا 10 میلیمتر)
- اره مویی یا اره برقی
- چسب چوب
- گیره یا میخ کوچک
- قلاب فلزی یا چوبی (برای آویزان کردن کلیدها)
- دریل برای ایجاد سوراخ نصب یا آویزان کردن
ابعاد پیشنهادی قطعات:
قطعه | ابعاد (سانتی متر) |
---|---|
صفحه اصلی | 25 × 15 |
قفسه کوچک (اختیاری) | 25 × 5 × 5 |
قلابها | 3 تا 5 عدد |
برای اجرای این طرح تخته سه لایه نیز کافیست مراحل را به ترتیب روبرو انجام دهید: برش تخته اصلی به اندازه 25×15 سانتیمتر، نصب قلابها در پایین تخته برای آویزان کردن کلید، افزودن قفسه یا تزیینات مثل برش اسم خانواده، طرح خانه، گلدان کوچک یا پرنده، نصب بند یا جای پیچ در پشت تخته برای نصب روی دیوار، رنگآمیزی یا پرداخت نهایی (اختیاری).
طرح کاردستی: ماکت ماشین چوبی
ابزار مورد نیاز:
- تخته سه لایه چوبی (ضخامت: 6-8 میلیمتر)
- اره مویی یا برقی
- چسب چوب یا میخ کوب
- سنباده
- میله چوبی گرد (برای محور چرخها)
- رنگ چوب یا اکرلیک
ابعاد پیشنهادی قطعات:
قطعه | تعداد | ابعاد (تقریبی) سانتیمتر |
---|---|---|
بدنه اصلی | 1 | 15 × 6 × 4 |
چرخها | 4 | قطر 3 – ضخامت 1.5 |
سقف ماشین (اختیاری) | 1 | 10 × 5 |
پنجرهها (برش باز) | دلخواه | روی بدنه برش داده میشود |
برای اجرای این طرح ساده وی تخته سه لایه کافیست مراحل پیش رو را به دقت طی نمایید: برش بدنه اصلی به شکل مستطیل یا منحنیشده، برش چرخها (دایرهای) با سوراخ مرکزی برای عبور محور، اتصال چرخها به بدنه با میله چوبی از زیر، ساخت سقف، پنجره یا تزئینات دیگر با قطعات کوچک، رنگآمیزی یا روغنکاری چوب برای دوام و زیبایی بیشتر.
مزایای تخته سه لا برای طراحی روی چوب
بطور کلی می توان مزایای استفاده از تخته سه لا برای پیاده سازی کاردستی با چوب سه لایه را شامل موارد زیر در نظر گرفت:
- ظاهر طبیعی چوب: از آنجایی که تخته سه لایه از ورق های نازک چوبی ساخته می شود، از ظاهری درست شبیه چوب طبیعی برخوردار بوده و به همین دلیل نیز برای مصارفی چون نقاشی روی تخته سه لایه یا کاردستی با تخته سه لایی بسیار مناسب است.
- ظرافت و وزن سبک: تخته سه لایی که از وزن بسیار سبکم و ضخامت نازکی برخوردار است، متریالی بسیار مناسب جهت ساختن مصنوعات چوبی و مصارفی اعم از ایجاد طرح روی چوب سه لایه یا کاردستی با تخته سه لا و اره مویی به حساب می آید.
- برش زنی آسان: در یک جمله می توان گفت اگر قصد اجرای کاردستی با تخته سه لا و اره مویی را دارید، تخته سه لایه بهترین انتخاب برای شما محسوب می شود. چرا که با صرف کم ترین انرژی در کوتاهترین زمان ممکن برش خورده و به شکل دلخواه کاربر در می آید.
- مقاوم و ضد آب: تخته سه لایی، مقاوم، ضد آب و در عین حال ارزان قیمت است و کلیه وسایل ساخته شده با استفاده از این متریال برای سال های طولانی سالم مانده و کیفیت اولیه خود را از دست نمی دهند.
سخن پایانی
انواع مختلف طرح های تخته سه لایه که بر روی آن قابل پیادهسازی هستند، نشان از تنوع و انعطاف پذیری این متریال چوبی در هنر و صنعت دارند. از طرح های هندسی و انتزاعی گرفته تا نقوش طبیعی و سنتی، هر یک از این طرح ها می توانند تخته سه لا را به یک اثر هنری زیبا و کاربردی تبدیل کنند. لذا هنگام انتخاب طرح برای تخته سه لا در نظر داشته باشید که این طرح می بایست بسته به نوع پروژه و فضای مورد نظر برگزیده و اجرا گردد.